Uitkomst vervolg debat wet Kansspelen op Afstand (KOA)

Op 5 februari 2019 zat iedereen met een boven gemiddelde liefde voor kansspelen verwachtingsvol klaar voor de plenaire vergadering over het wetsvoorstel Kansspelen op Afstand. Tijdens het debat zouden de Eerste Kamerleden de mogelijkheid hebben om een debat te voeren over de wet die ervoor zorgt dat onlinekansspelen in Nederland worden gelegaliseerd.

Toch zouden we met z’n allen nog even geduld moeten hebben nadat tijdens het eerste debat werd bepaald dat er een tweede debat zou worden ingepland die voor meer duidelijkheid zou moeten zorgen. Het vervolg debat vond op 12 februari 2019 plaats, en dat vraagt natuurlijk om een update. We nemen de hoogtepunten uit het debat met je door.

Samenvatting debat kansspelen op afstand

Het wetsvoorstel Kansspelen op Afstand (KOA) moderniseert de Wet op de kansspelen en de Wet op de kansspelbelasting (Wet KSB).

Omdat er tijdens de eerste vergadering van 5 februari jl. nog te veel vraagtekens waren, werd minister Sander Dekker van Rechtsbescherming verzocht om met een brief te komen die antwoord zou geven op deze vragen. Deze zorgen werden voornamelijk geuit over de aanpak omtrent (1) gok-gerelateerde reclame, (2) het weren van illegale aanbieders, (3) het vermijden van jongere spelers en (4) de criteria bij eventuele internetblokkades. Op basis daarvan zou een tweede debat volgen, die gisteren (dinsdag 12 februari) plaatsvond in Den Haag. De verschillende eerstekamer leden kregen daarbij de mogelijkheid specifieke vragen te stellen over de door minister Dekker aangeleverde brief, terwijl minister Dekker op zijn beurt weer de gelegenheid had om daar verdere uitleg over te geven. In totaal werden zes moties ingediend. Op basis daarvan komt het voorstel op dinsdag 19 februari tot stemming.

Nu online, samenvatting tweede deel van het #debatkansspelen. Op basis van het debat van afgelopen dinsdag over #wetopkansspelen #koa zijn we voorzichtig optimistisch dat er dinsdag 19 februari een meerderheid voor de nieuwe wet stemt. Wat denk jij? https://t.co/6wKcCLQFV1

— Casino.nl (@Casinonl) 14 februari 2019

Wat is er herhaald?

We hebben al meerdere keren latenblijken dat we voorzichtig optimistisch zijn over de nieuwe wet.Desondanks zijn er wel een aantal vraagtekens die al langere tijdnaar voren blijven komen. En op zich is dat niet zo verwonderlijk. Denieuwe wet moet er immers voor zorgen dat online kansspelen mogelijkworden, maar hebben als belangrijkste doel om een veiligespeelomgeving te bieden aan de speler. Tijdens de tweede vergadering is dan ook opnieuw gebleken dat er aanhoudende twijfels zijn over de aanpak omtrent gokreclames, net als de maatregelen die moeten worden genomen om kwetsbare groepen te ontzien. Verder is opnieuw ingegaan op de vraag of blokkades van illegale sites tot de mogelijkheden behoort en zo ja, hoe?

Wat was nieuw?

Dat de bovenstaande vraagstukken de gemoederen bezig blijven houden, is ook tijdens tijdens de tweede vergadering gebleken. Toch was er ook een aantal zaken die opvielen:

• Adressenbestanden Toto/loterijen: bij goedkeurig van de gokwet komen online sportweddenschappen   ook onder de Koa-vergunning te vallen. Op dit moment biedt een beperkt aantal vergunninghouders deze producten legaal aan via e-commerce. Om oneerlijke concurrentie te voorkomen, wordt het vernietigen van adressenbestanden als één van de mogelijkheden beschouwd. Minister Dekker geeft echter aan dat hij van mening is dat de adressenbestanden niet hoeven te worden vernietigd, omwille van de kanalisatie die spelers naar legale aanbieders moet leiden in plaats van illegale.
• Afkoelingsperiode dat illegale aanbieders moeten worden geweerd van de Nederlandse kansspelmarkt, dat staat vast. Toch lopen de meningen nogal uiteen voor welke online operators dit zou moeten gelden en in welke vorm. Zo zouden operators die zich gedurende de laatste jaren toch op de Nederlandse speler hebben gericht, ondanks het gokverbod bestraft moeten worden. Daarbij wordt niet alleen gediscussieerd over de duur van de zogenaamde afkoelperiode, maar ook of het alleen operators zou moeten raken die daadwerkelijk beboet zijn via sanctiebesluiten. Zo gaf de heer Postema van de PvdA aan dat alle aanbieders waarvan bekend is dat zij zich illegaal hebben gericht hebben op de Nederlandse markt, moeten worden uitgesloten — of zij nu een sanctiebesluit aan hun broek hebben gekregen, of niet.
• Aangepast wetsvoorstel: de heer Henk ten Hoeve van de OSF hadden we tijdens het eerste debat niet veel gehoord, maar tijdens de tweede vergadering liet hij van zich horen en wel op een erg duidelijke manier. Ten Hoeve is namelijk van mening dat gokverslavingen onvermijdelijk zijn in het huidige wetsvoorstel en ziet daarom graag een aangepast wetsvoorstel tegemoet.

Een zestal moties

Op basis van de verdere vragen en opmerkingen die door de fracties onder de aandacht zijn gekomen, zijn een zestal moties ingediend die op de volgende manier kunnen worden ingedeeld:

Vergunningverlening

1.Afkoelingsperiode van 5 jaar (Arda Gerkens, SP): de eerste motie komt van senator Gerkens, die verzoekt dat de overheid enkel een vergunningverlening aanbiedt aan online operators die zich gedurende de laatste vijf jaar niet op de Nederlandse markt hebben gericht. De motie wordt gesteund door de Kamerleden Koffeman (PvdD), Bikker (Christenunie), Kox (SP) en Reuten (SP).

2. Afkoelingsperiode van 2 jaar (André Postema, PvdA): de tweede motie van senator Postema verzoekt de regering hetzelfde te bewerkstelligen, maar dan voor een periode van twee jaar. De motie wordt gesteund door de Kamerleden Verheijen, Nooren, Fiers en Sini (allen van de PvdA).

Sanctiebesluiten: welke onlineoperators daardoor eventueel geraakt zouden worden, kun je nalezen inhet overzicht sanctiebesluiten van de Kansspelautoriteit (KSA).

Reactie minister Dekker: de eerste motie werd door de minister ontraden, bij de tweede liet hij het oordeel aan de Kamer.

Gokgerelateerde reclames

3. Verbod gokreclames (Diederik van Dijk, SGP): deze motie van senator Van Dijk (SGP) verzoekt het kabinet een verbod op reclame voor online kansspelen te overwegen. Daarnaast moeten de consequenties in kaart worden gebracht en de Kamers hierover voor 1 september 2019 nader worden geïnformeerd. De motie wordt gesteund door de Kamerleden Gerkens (SP), Bikker (Christenunie), Koffeman (PvdD) en Schalk (SGP).

4. Totaalverbod gokreclames, ook voor vergunde bedrijven (Tineke Strik, GroenLinks): de motie van senator Strik verzoekt een algeheel reclameverbod op online gokken in te stellen en te handhaven, ook voor vergunde bedrijven. De motie wordt gesteund door de Kamerleden Koffeman (PvdD), Gerkens (SP), Diederik van Dijk (SGP) en Bikker (Christenunie).

Reactie minister Dekker: Beide moties werden door de minister ontraden.

Vermijden van jongeren

5. Voldoende maatregelen vermijden jongeren (Mirjam Bikker, Christenunie): de motie van senator Bikker verzoekt de regering bij evaluatie van de wet na te gaan of voldoende maatregelen zijn genomen om te voorkomen dat jongeren beginnen met gokken en/of er extra maatregelen nodig zijn om te voorkomen dat jongeren uitgroeien tot probleemgokkers.

De motie wordt gesteund door de Kamerleden Gerkens (SP), Diederik van Dijk (SGP), Van Bijsterveld (CDA), Strik (GroenLinks) en Koffeman (PvdD).

Reactie minister Dekker: het oordeel werd overgelaten aan de Kamer.

Internetblokkades

6. Criteria blokkeren internetsites (André Postema, PvdA): senator Postema verzoekt de regering de Eerste Kamer onder meer te informeren over de criteria die de regering hanteert bij het blokkeren van internetsites. De motie wordt gesteund door de kamerleden Nooren, Sini, Vlietstra, Fiers en Verheijen, allen van de PvdA.

Reactie minister Dekker: het oordeel werd overgelaten aan de Kamer.

Voorspelling stemming op 19 februari 2019

Met de ingediende moties en dus de tweede vergadering is ook meteen bepaald dat er een stemming zal plaatsvinden. De stemmingen over het wetsvoorstel en de moties vinden plaats op dinsdag 19 februari 2019.

Wat verwachten we van de stemming?

De Eerste Kamer heeft 75 leden die hun stem mogen uitbrengen. Voordat de stemming begint, kunnen leden nog kort verklaren waarom ze dan wel voor of tegen het ingediende wetsvoorstel zullen stemmen, de zogenaamde ‘stemverklaring’. Bij Casino.nl zijn we van mening dat de stemmers op de volgende manier kunnen worden ingedeeld:

Voor:

• René Dercksen (PVV): ziet de nieuwe gokwet vooral als een stap vooruit, ondanks het feit dat deze nog niet perfect is.
• Margo Andriessen (D66): ziet de wet als een mogelijkheid om verslavingen aan te pakken en illegale aanbieders te weren van de Nederlandse markt. Is ook tevreden met de antwoorden van minister Dekker in zijn brief.
• Sophie van Bijsterveld (CDA): is voor legalisering, maar uit wel haar zorgen over de aanpak wat betreft de gokreclames. Van Bijsterveld is van mening dat online gokken als ‘normaal’ wordt gezien wanneer er reclames zijn.
• Menno Knip (VVD): is optimistisch over de aanpak van minister Dekker en vindt het afkappen van betalingsdiensten een veel logischere maatregel dan het invoeren van omslachtige IP-blokkades.

Tegen:

• Mirjam Bikker (ChristenUnie): is, net als haar fractie, niet gerustgesteld met het huidige wetsvoorstel. Bikker heeft duidelijk haar zorgen geuit over het vermijden van jongere spelers en is fel tegenstander van gokreclames.
• Diederik van Dijk (SGP): ziet, net als de SGP, gokken als een “schadelijke activiteit, die meer kapot maakt dan ons lief is”.
• Niko Koffeman (PvdD): verdraagt zich slecht met de gedachte dat de overheid mensen die kwetsbaar zijn van dichtbij zou moeten bijstaan en beschermen. Denkt niet dat hij in de toekomst van mening zal veranderen.
• Henk ten Hoeve (OSF): is van mening dat gokverslavingen onvermijdelijk zijn in het huidige voorstel en ziet graag een aangepast voorstel tegemoet.

Onzeker:

• André Postema (PvdA): is erg actief geweest tijdens de debatten en dat heeft zich geuit in een tweetal moties over de (1) afkoelingsperiode en de (2) criteria wat betreft het blokkeren van illegale goksites.
• Arda Gerkens (SP): stelt haar vraagtekens bij het te volgen reclamebeleid en geeft aan dat dit moeilijk te controleren en te vermijden valt. Daarnaast geeft ze aan dat internetblokkades ook gemakkelijk kunnen worden omzeild.
• Tineke Strik (GroenLinks): geeft tijdens de tweede vergadering aan niet meteen ‘ja’ te zeggen tegen het voorstel en wil eerst zien hoe er op de moties wordt gereageerd. Wel is Tineke Strik fel tegenstander van gokreclames.

Tijd om de balans op te maken

Hoewel het theoretisch mogelijk is dat de leden een andere mening over het wetsvoorstel aanhouden dan hun partijgenoten, is dat niet heel gebruikelijk. We kunnen er daarom grofweg van uitgaan dat leden door de zogenaamde eensgezindheid dezelfde stem zullen uitbrengen als andere leden uit dezelfde partij. Als we de verdeling zien van de 75 Eerste Kamerleden over de fracties, dan komen we tot de volgende aantallen:

• PVV: 9 Eerste Kamerleden
• D66: 10 Eerste Kamerleden
• CDA: 12 Eerste Kamerleden
• VVD: 13 Eerste Kamerleden
• ChristenUnie: 3 Eerste Kamerleden
• SGP: 2 Eerste Kamerleden
• GroenLinks: 4 Eerste Kamerleden
• PvdD: 2 Eerste Kamerleden
• PvdA: 7 Eerste Kamerleden
• SP: 8 Eerste Kamerleden
• OSF: 1 Eerste Kamerlid
• 50PLUS: 2 Eerste Kamerleden

Voorzichtige optimisme

Wat daarbij opvalt is dat de waarschijnlijke voorstanders (PVV, D66, CDA) een grote afvaardiging hebben in de Eerste Kamer. Daarnaast is bij de stemming in de TweedeKamer gebleken dat ook GroenLinks, PvdA en VVD voor het wetsvoorstel hebben gestemd. Daardoor zijn we ondanks de geuite twijfels door bijvoorbeeld André Postema van de PvdA gematigd positief over de stem ronde van 19 februari aanstaande. Namens de SGP verwachten we een stem tegen de nieuwe gokwet en datzelfde lijkt bijna onvermijdelijk voor de OSF, PvdD, en Christenunie. Zo gaf Mirjam Bikker van de laatstgenoemde partij al eens te kennen dat geldzucht “de wortel is van het kwaad”. Over de andere Eerste Kamerleden die tot de 50Plus-fractie behoren, durven we vooralsnog geen duidelijk oordeel te vormen.

Wat nu?

Laten we het vooral nog een keer herhalen; met deze tweede vergadering van de Eerste Kamer zijn we toch echt aangekomen bij de laatste fase van een wetsvoorstel. Daarmee is een lange weg bewandeld, waarbij de eerste stappen al een paar jaar geleden werden gezet. Daarbij zijn de volgende fase doorlopen:

1. Akkoord ministerraad, wetsvoorstel voor advies naar Raad van State
2. Indiening wetsvoorstel bij Tweede Kamer, schriftelijke behandeling
3. Aanmelding voor plenaire behandeling voor Tweede Kamer
4. Aanname wetsvoorstel door de Tweede Kamer, indiening bij de Eerste Kamer voor een schriftelijke behandeling
5. Aanmelding voor plenaire behandeling door de Eerste Kamer
6. Aanname of verwerping wetsvoorstel door de Eerste Kamer
   • Aanname Eerste Kamer van wetsvoorstel: Bekrachtiging, publicatie, inwerkingtreding.
   • Verwerping wetsvoorstel: Wetsvoorstel eventueel in gewijzigde vorm terug naar de Tweede Kamer.

Wat gebeurt als de wet wordt goedgekeurd?

De Koning en de minister ondertekenende gokwet, die daarmee van kracht wordt. De minister van Justitie is verantwoordelijk voor de bekendmaking van de aangenomen wet. Dat vindt plaats door een publicatie in het Staatsblad. Er wordt bij het aannemen van een wet altijd vermeld op welke wijze en per welke datum het van kracht wordt: soms is dat in eerste instantie nog onmiddellijk, soms wordt al over een datum gesproken. Het komt voordat niet alle onderdelen van de wet op hetzelfde moment in werking treden. Bij Casino.nl verwachten we echter dat de nieuwe wet, bij goedkeuring, op z’n vroegst in werking zal treden per 1 januari 2020. Een van de redenen daarvoor is dat er een vergunningstelsel moet worden geïntroduceerd dat het mogelijk maakt dat onlineoperators een vergunning krijgen. Dit is, zoals je je kunt inbeelden,een tijdrovend proces, vooral bij een groot aantal operators.

Wat gebeurt als de wet wordt afgekeurd?

Als een meerderheid van de Eerste Kamertegen de voorgestelde wet stemt, dan wordt het wetsvoorstel afgekeurd. Dan komt de wet er niet. Althans, niet in de huidige vorm.Er kan wel een nieuw wetsvoorstel worden gedaan, maar dan moet die weer terug naar de Tweede Kamer. In tegenstelling tot de Tweede Kamer heeft de Eerste Kamer namelijk geen recht van amendement; wat onder meer betekent dat de Eerste Kamerleden wel over het wetsvoorstel mogen stemmen, maar geen wijzigingen in het voorstel mogen aanbrengen. En met al het getreuzel van de laatste jaren is dat natuurlijk allesbehalve wat we willen in Nederland. Toch gaan we bij Casino.nl van het positieve uit en verwachten we dat de wet er eigenlijk wel doorheen komt. Wij kijken in elk geval uit naar 19 februari, een mogelijk historische dag.