Al meer dan 12 jaar richten we ons bij Casino.nl op alles wat met online kansspelen te maken heeft en dat doen doen we vooral als liefhebber. Of het nu om een klassiek potje roulette gaat, een ouderwetse fruitautomaat, of een hypermodern Megaways-slot; wij vermaken ons wel en proberen dat enthousiasme over te brengen op onze lezers. Toch beseffen we als geen ander dat niet iedereen dezelfde mate van enthousiasme met ons zal delen: de online gokindustrie roept ook weerstand op.
Met de nieuwe gokwet aanstaande is de discussie de laatste tijd weer enorm opgewaaid en dat vraagt uiteraard om een kritische blik. Voor ons is dat reden geweest voor dit lange betoog waarbij we alle gesprekken die we dit jaar hebben gehad met verschillende stakeholders, vooral zorgprofessionals, samenvatten.
Maatschappelijke rol van gokken
Het woord gokken roept bij veel mensen al meteen een hele negatieve associatie op en op zich is dat ook niet eens zo heel verwonderlijk: bij de term gokken wordt al snel een link gelegd met verslaving, compenserend gedrag, en zelfs met geldproblemen. Daarmee heeft gokken ook meteen een maatschappelijk karakter. Want, gokverslaafden, en volgens sommigen daardoor dus ook “gokken”, heeft een negatieve impact op de maatschappij. Toch roept gokken, in z’n meest onschuldige vorm dan, soms positieve gedachten op.
Gokken is gezellig
Want hebben we allemaal met Oud & Nieuw of Koningsdag niet eens meegedaan aan een loterij met de valse hoop om een miljoenenprijs te winnen? Wat heet: er spelen zelfs hele families, complete straten, en voltallige werkvloeren mee op hetzelfde lot en dat kan ook gezegd worden over de voetbalpoules die tijdens de grote voetbaltoernooien massaal worden georganiseerd in ons land. Of denk aan een personeelsavond met een casino thema avond wordt georganiseerd? In al deze gevallen draait het veel minder om de prijs die je kunt winnen, maar hebben de kansspelen vooral een sociaal karakter. Best gezellig allemaal.
Gokken is entertainment
Die gezelligheid zien we ook terug in het fysieke casino. Zo zullen veel mensen niet naar enkel en alleen naar het casino gaan om daar geld te winnen. Veel bezoekers zien een bezoekje aan het casino (of amusementshal) dan ook als een gezellig avondje uit. Wat daarbij helpt is dat Holland Casino inmiddels een compleet entertainment aanbod in huis heeft en bezoekers ook kan voorzien van een hapje, drankje en een gastoptreden van een bekende muzikant. Veel bezoekers zullen zich dan ook opdoffen voor een bezoek aan het casino, want het hangen aan de bar is bijna net zo vermakelijk als het draaien aan een gokautomaat.
Gokken zorgt voor werkgelegenheid
En als je dan toch al om je heen kijkt in het casino, dan kun je ook niet heen om het aantal mensen dat aan het werk is: de croupiers, de baliemedewerkers, het personeel in de bar, de serveerders in het restaurant, de mensen die het podium opzetten, de gastartiesten die optreden, de mensen die in de parkeergarage werken: we hebben het nogal over een flinke industrie. Alleen bij Holland Casino hebben we het over 3000 mensen die aan het werk zijn, en dan hebben we het nog niet eens over de speelhallen gehad, laat staan de online casino’s die binnenkort de markt zullen betreden. De gokindustrie is een niche die werk oplevert.
Nieuwe gokwet bestrijdt illegale gokcircuit
Opmerkelijk is ook dat de nieuwe gokwet precies hetzelfde moet doen als de vorige gokwet uit 1964, de lancering van het staatscasino Holland Casino in 1974, en zelfs de oprichting van de eerste loterij in 1726: het bestrijden van het illegale gokcircuit. De nieuwe gokwet biedt vooral kansen op online vlak, want dat er ook in Nederland massaal online wordt gegokt blijkt wel uit schatting dat tussen de 257.500 en 437.000 Nederlanders online gokken.
Gereguleerd gokken heeft zeker ook een meerwaarde voor de samenleving. De meeste spelers beleven plezier aan gokken en voor hen levert het ook geen problemen op.
Hoewel er geen keiharde financiële gegevens beschikbaar zijn, wordt aangenomen dat elk jaar tussen de €200 en €400 miljoen wordt omgezet en daardoor flinke inkomsten worden misgelopen. Met het legaliseren van online gokken levert het de schatkist ook miljoenen op.
Meer weten over de nieuwe gokwet? Lees hier onze alles over de nieuwe kansspelwet.
Maatschappelijke functie van loterijen
We benoemden hierboven al even de rol van loterijen in ons land. Niet alleen zorgen ze voor een hoop gezelligheid en spanning, als bijvoorbeeld de Oudejaarsloterij plaatsvindt, ook hebben ze een hele andere maatschappelijke rol; die van donaties. De meeste mensen zullen bijvoorbeeld wel weten dat loterijen en goede doelen in Nederland onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. De Nationale Postcode Loterij staat geld af aan goede doelen die zich inzetten voor sport, cultuur en ontwikkeling, de Bankgiro Loterij doet iets soortgelijks, en de Bankgiro Loterij doneert een percentage aan de sportstichting NOC*NSF. Een deel van de inzetten die dus worden ‘gegokt’ komen terecht bij goede doelen. En dat is op zich wel geruststellend.
Meer weten over loterijen? Lees hier onze special over loterijen in Nederland.
Gevaren op de maatschappij van gokken
Gokkers die indirect bijdragen aan goede doelen, kansspelaanbieders die dat weer op een directe manier doen, gezellige avonden in casino’s, en net zo gezellige voetbalpoules: je zou bijna zeggen dat gokken alleen maar om plezier en vertier draait. Toch is dat niet helemaal juist, zoals sommigen ongetwijfeld zullen beamen.
Gokken is ook verantwoordelijk voor een hoop leed in onze maatschappij en dat kunnen we niet vaak genoeg benadrukken. Dezelfde gokspelletjes die mensen bij elkaar brengen voor een gezellig avond in het casino, rukken families uit elkaar en wij willen daarom ook altijd onderstrepen dat er verantwoordelijk moet worden gespeeld en dat het bij de kansspelen om het plezier moet draaien, om de fun.
Ons land telt duizenden verslaafden
Spelen in het casino, of dat nu offline is online is, kan enorme prijzen opleveren. En dat is ook precies waar het gevaar ontstaat, want voor een deel van de gokkers is het enkel en alleen te doen om die prijzen. En waar mensen eurotekens zien, kunnen obsessies ontstaan die zich weer kunnen uitmonden in gokverslavingen.
Ons land kent op dit moment zo’n 116.000 spelers die tot de risicogroep kunnen worden geschaard — als we ons tenminste baseren op het onderzoek van AGOG. Deze risicogroep bestaat uit 40.000 serieuze probleemspelers en 76.000 risicovolle spelers. Probleemgokkers vormen ook meteen een maatschappelijk probleem, want we hebben het hier uiteindelijk wel over verslaafden.
Meer weten over gokverslavingen? Lees hier alle info over kansspelverslavingen.
Toename gokverslaafden door het internet?
Dat aantal gokverslaafden zou de komende tijd zomaar kunnen toenemen, zo is de vrees bij sommigen. Ga maar na: we hoeven vandaag de dag niet eens meer de deur uit om een gokje te wagen en daarmee is er een overvloed aan kanalen waar je als gokker terecht kunt. Doordat mensen nu zelfs al op hun telefoon kunnen gokken, wordt het veel verleidelijker om nog even snel een inzet te doen, met alle gevolgen van dien als iemand de controle over zichzelf verliest.
We benoemden al eerder dat tussen de 257.500 en 437.000 Nederlanders wel eens een online gokje wagen en het is niet ondenkbaar dat dit aantal de komende jaren toeneemt. Een logisch gevolg zou daarmee zijn dat ook het aantal verslaafden stijgt.
Het wordt spannend of legalisering daadwerkelijk een stijging van het aantal verslaafden gaat veroorzaken. De kans daarop is reëel, zeker daar ook het aantal reclame uitingen gaat stijgen.
A. Ex-gokverslaafde en inmiddels voorlichter van Nederlandse zorginstantie
Gokgerelateerde reclames
Hoe sterk die toename zal zijn, dat zal mogelijk ook afhangen van de aanpak wat betreft gokgerelateerde reclames. De meningen over het wel of niet toelaten van gokgerelateerde reclames lopen nogal uiteen in politiek Den Haag.
Een deel van de partijen streeft naar een compleet verbod op reclames, terwijl een ander deel juist voor een gedeeltelijk verbod is, bijvoorbeeld op bepaalde tijdstippen om zo minderjarige spelers te behoeden van de reclames.
Dan hebben we ook nog de partijen die juist voorstander zijn van gokgerelateerde reclames voor gereguleerde aanbieders om spelers zo in ieder geval naar legale aanbieders te sturen, dit wordt ‘kanalisatie’ genoemd. Zo moet in ieder geval bekend zijn waar ze legaal kunnen spelen. Of reclames een bedreiging zijn of een kans hangt in dit geval dus af van welk standpunt je daarover inneemt.
Gok gerelateerde reclames? Wel toestaan, mits conform regel- en wetgeving. Dit om spelers toe te leiden naar gereguleerd aanbod.
B., CEO Nederlandse instelling die zich inzet voor verantwoord gokken
Zowel kansen als bedreigingen
Over kansen en bedreigingen gesproken: we kunnen wel stellen dat kansspelen de maatschappij nogal bezig houden, zowel in positieve als in negatieve zin. Waarschijnlijk zullen de meeste van onze lezers het wel met ons eens zijn dat er daarom zowel voordelen zijn als nadelen en dat hetzelfde geldt voor de legalisering van online gokken in Nederland.
Ja, we zijn zelf groot liefhebber van alles wat met online casino’s te maken heeft, maar ook wij houden stiekem onze hart vast of de toetreding van online casino’s niet voor een enorme boost zal zorgen in het aantal gokverslaafden. Voor ons was dat reden om daarom de andere hoek in te duiken: die van de zorgsector. We besloten daarom contact op te nemen met verschillende personen uit de zorg en kregen respons van een ex-gokverslaafde die zich inmiddels inzet voor andere lotgenoten, die we A. zullen noemen, en een CEO van een instelling die streeft naar verantwoord gokken in Nederland, die we B. zullen noemen.
De gokker begeeft zich steeds meer online
De speler begeeft zich steeds meer op het internet. Verschillende mensen in de zorg die we spraken gaven aan dat ze al jaren merken dat er een toename is van het aantal deelnemers dat online in de problemen is gekomen. Nederland gokt al lang online, zij het illegaal.
Sommige zorgprofessionals die we spraken zijn om die reden dan ook niet principieel tegen legalisering. Ze zijn voor een goede, strikte wetgeving op dit gebied. Aan een legaal aanbod kun je goed ‘passende eisen’ stellen. Ook kun je zo beter wettelijk de toeleiding naar de zorg verbeteren, net als de zorgplicht van aanbieders.
En die zorg zal hard nodig zijn, zegt A., een exverslaafde met wie we spraken zei: “Zelf heb ik gegokt van m’n 16e tot mijn 39e en heb kunnen stoppen via deelname aan een AGOG groep. Het lotgenotencontact was voor hem echt zijn redding (red)”. Vooral de jongeren zijn volgens hem kwetsbaar. Er is geen voorlichting voor de jeugdigen. Vreemd misschien aangezien er wel voorlichting is over wat met alcohol en drugs met je doet, maar niet met gokken.
Het CRUKS-register is niet de heilige graal
Juist om die jongeren te beschermen, kondigde de Kansspelautoriteit al eerder aan om het CRUKS-register (Centraal Register Uitsluiting Kansspelen) in het leven te roepen. Dit register moet worden gebruikt door zowel online als offline casino’s en ervoor zorgen dat risicospelers staan geregistreerd en op die manier dus bekend zijn bij kansspelaanbieders.
Op basis van de NAW-gegevens popt dan een melding op waardoor risicospelers geweerd moeten worden. Dit is in het geval van een fysieke casino bij de ingang en bij gereguleerde online casino’s bij het aanmaken van een account.
CRUKS moet echter niet gezien worden als een “zaligmakende oplossing voor gokverslavingen”, aldus A. Volgens hem is een “goede behandeling dat wel”. Hij ziet CRUKS “meer als een middel voor probleemgokkers om de toegang tot gokken te verkleinen.” Dat neemt niet weg dat de “verslaving er al is” en dat die moet worden “aangepakt”.
Herkennen van probleemgokkers
Online bedrijven hebben volgens de gokverslavingsexpert wat dat betreft één groot voordeel: “ze zien alle stortingen en uitgaven, en kunnen dus ook plotse stijgingen signaleren, in stortingen of tijd. Daar liggen kansen om snel en adequaat het gesprek aan te gaan. En hierbij kunnen moderne technieken zoals AI en zelflerende algoritmes helpen.
Aan de andere kant zien de online casino’s geen gedrag, zweten, nerveus worden, op de kasten slaan. Deze discussie wordt door beide partijen vaak hevig gevoerd. Zowel land based als online zouden hier juist samen moeten optrekken.
Gevoel van vertrouwen overheerst
Toch heerst er ook het gevoel van hoop, zoals het meest duidelijk is bij B. Zij zegt daarover:
“Wij hebben ons jaren ingezet voor het legaliseren van de Nederlandse online markt, omdat je op deze wijze de spelers beter kunt beschermen en er beter gehandhaafd kan worden door de kansspelautoriteit. De zorgplicht en het preventiebeleid zijn de meest belangrijke winsten. Ja, er gaat zeker een toename van spelers komen en mogelijk ook een stijging van het aantal gokverslaafden. Maar, laten we er met elkaar voor zorgen dat de stijging zo klein mogelijk is. Ik wil hierin ook opmerken dat spelers ook altijd een eigen verantwoordelijkheid hebben. Laten we vooral niet vergeten dat nu al veel mensen onbeschermd spelen bij aanbieders waar het wellicht ontbreekt aan een preventiebeleid en waarbij spelers niet of nauwelijks geïnformeerd worden over de risico’s of de opties die er bestaan voor hulp.”
Ik wil hierin ook opmerken dat spelers altijd een eigen verantwoordelijkheid hebben.
B., CEO Nederlandse instelling die zich inzet voor verantwoord gokken
Sturen van gokkers naar legale kanalen
Daar voegt B. aan toe: “Een belangrijke uitdaging is om de spelers naar het gereguleerde aanbod te leiden. ” Het bestrijden van het illegale circuit is een heel belangrijk voordeel van regulering. Uiteraard blijft er altijd een illegaal aanbod bestaan. Daarom is het ook de uitdaging om spelers naar het legale aanbod te leiden via de zogeheten kanalisatie.
Met de kanalisatie hebben we het over een soort van trechter die de doelgroep naar het gereguleerde aanbod moet brengen. Ten eerste moet de doelgroep op de hoogte worden gesteld van het bestaan van legale casino’s om zo, indien zij ooit een gokje zouden willen wagen, uitkomen bij die websites — en dus niet terechtkomen op een illegale site.
Wel of geen gokgerelateerde reclames?
Dat is ook meteen waarom de meningen nogal uiteenlopen over de beoogde aanpak omtrent gokgerelateerde reclames. Terwijl een deel van de politieke partijen een compleet verbod (SGP, GroenLinks, PvdD, SP, Christenunie; red.) wil, streeft een ander deel juist naar het compleet of gedeeltelijk toestaan van gokgerelateerde reclames (D66, VVD, red.). Door het toelaten van gokreclames, al dan niet vanaf bepaalde tijdstippen, moet voor het bovengenoemde kanalisatie worden gezorgd.
Met het oog op het wel of niet toestaan van gokreclames kunnen we kijken naar een fenomeen uit het Verenigd Koninkrijk waar namelijk bizar veel gokreclames zijn. Het is interessant om te zien dat er een hoop ‘gezond gedrag’-reclames zijn, ook qua gokken. De regel was dat tegenover elke drie gokreclames er ook één verslavingspreventie filmpje moet worden uitgezonden.
Gokgerelateerde reclames dragen daarnaast niet alleen bij om spelers naar gereguleerd aanbod te leiden, maar ook om de concurrentie in de markt scherp te houden, wat weer bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van het aanbod.
Doordat bepaalde (gereguleerde) aanbieders onder de aandacht komen via reclames, zullen andere (gereguleerde) aanbieders ook hun best moeten doen om spelers aan te trekken en te behouden. Dat zorgt er voor dat de kwaliteit van de totale service omhoog gaat.
Maatschappelijke rol van casino’s
B. : “Een totale service zien wij ook steeds meer weggelegd voor fysieke aanbieders, die zich steeds meer moeten zien te onderscheiden van online casino’s. Holland Casino biedt bijvoorbeeld veel meer aan dan alleen kansspelen en is inmiddels een totaalaanbieder van entertainment. “
Fysieke gokgelegenheden zullen zich moeten onderscheiden door de beleving en de service. Naar het casino gaan is meer een compleet avondje uit. Een maatschappelijke functie waarbij een percentage van de winst afgestaan moet worden aan goede doelen zoals loterijen dat bijvoorbeeld hebben, ziet niet iedereen als iets vanzelfsprekends en meteen weggelegd voor online casino’s.
Loterijen moeten een bepaald percentage afstaan aan goede doelen, maar het lijkt dat dit bij online aanbieders ook gaat gebeuren. Waarbij iemand just zei dat dit niet dat van online aanbieders hetzelfde hoeft te worden geëist, zegt een ander juist dat aan alle aanbieders dezelfde eisen zouden moeten worden gesteld.”
Kansen voor de wetenschap
Met de aanstaande introductie van legaal online gokken in Nederland ontstaan er in ieder geval een hoop interessante kansen voor de wetenschap op psychologisch/sociologisch vlak. Bij Casino.nl kijken we bijvoorbeeld uit naar de eerste onderzoeken over het gedrag van Nederlandse gokkers na het opengaan van de online gokmarkt en die mening wordt gedeeld door B.:
We zijn vooral heel erg benieuwd naar de cijfers van de nulmetingen en naar wat er met de cijfers gedaan gaat worden door de overheid. Het is hoog tijd voor weer nieuwe data over de Nederlandse speler. Waardevolle data kan worden ingezet voor “betere voorlichting, vroegsignalering, en preventie.
B., CEO Nederlandse instelling die zich inzet voor verantwoord gokken
Alles draait om voorlichting
Vroegsignalering en voorlichting zijn volgens sommigen sowieso heel belangrijk, vindt A. “Voorlichting aan ouders, opvoeders, leraren én kinderen! Dat moet al gebeuren met lootboxes, die volgens sommige een bedreiging vormen voor jeugdige videogame spelers.
“Met het oog op gokverslavingspreventie, kan naar best practices uit het buitenland worden gekeken. Een maximaal tijdslimiet lijkt misschien een goed idee, net zoals misschien een maximale storting. “, voegt A. daaraan toe.
Balans tussen kansen en gevaren
Tijdslimieten, stortingslimieten, en genoeg voorlichting zijn ook meteen de taken die zijn weggelegd aan gereguleerde aanbieders. De regulering van de gokmarkt moet er immers voor zorgen dat mensen terecht komen bij gelicentieerde aanbieders die op hun beurt zoveel mogelijk doen op het gebied van gokverslaving preventie.
Het uitgangspunt is dus heel erg positief, maar als er over (online) gokken wordt gesproken, dan wordt dat toch vaak in negatief opzicht gedaan. Zo wordt er vooral gewaarschuwd voor de gevaren, terwijl er ook een hoop positieve aspecten zijn (werkgelegenheid, belastinginkomsten, bestrijding illegale circuit). We legden deze positieve aspecten voor en kregen van B. beaamt dat:
“Gereguleerd gokken heeft zeker een meerwaarde voor de samenleving. De meeste spelers beleven plezier aan gokken en voor hen levert het ook geen problemen op. Alle positieve aspecten die genoemd worden zijn waar. Het bestrijden van het illegale circuit is een heel belangrijk voordeel van regulering.”
B., CEO Nederlandse instelling die zich inzet voor verantwoord gokken.
Bij Casino.nl kijken wij in ieder geval uit naar de aanstaande regulering van de gokwet en de meeste mensen die we spraken zijn het daar mee eens. Al zal het in het begin vooral een kwestie zijn van aftasten of alle maatregelen ook het gewenste effect hebben. Het helemaal voorkomen van een toename in het aantal gokverslavingen lijkt met de aanstaande regulering dan ook zo goed als onmogelijk. Waar het dan wel om draait? Om voor een gezonde balans te zorgen tussen de kansen en gevaren van online gokken.
De contactmomenten met A. (een mannelijke ex-gokverslaafde en inmiddels voorlichter) en B. (een vrouwelijke CEO van een instelling die zich inzet voor verantwoord gokken) vonden in september en oktober 2020 plaats.
