Toep jij wel eens? Met vrienden of collega´s? Of heb je geen idee wat Toepen is?
Het is een oer-Nederlands kaartspel en in andere landen komen we het spel dan ook niet tegen. Toepen is een leuk en spannend spel om in sociale kring te spelen. We leggen in deze blog uit hoe Toepen in zijn werk gaat; waar je allemaal aan moet denken en kijken we wat je nog meer met dit spel en de verworven speelvaardigheden kunt.
Wat is Toepen?
Toepen is een kaartspel dat je kunt spelen met 2 tot 8 spelers. Je gebruikt 32 kaarten uit een standaard kaartspel. Het spel bestaat uit diverse rondes en elke ronde bestaat uit 4 slagen. Iedere speler maakt zijn eigen stapeltje, bij 4 spelers zijn er dus 4 stapeltjes op tafel.
De waarde van de kaarten is van laag naar hoog: boer, vrouw, heer, aas, 7, 8, 9 en 10. De boer is dus de laagste kaart en de 10 de hoogste. Je wint wanneer je bij de laatste slag de speler bent met de hoogste kaart.
Het spel
Bepaal vooraf de strafpunten
Ter voorbereiding bepaal je gezamenlijk het aantal strafpunten dat wordt uitgedeeld, bijvoorbeeld 10 of 15. De strafpunten worden toegekend aan de spelers die niet uit kunnen of verliezen. Het aantal strafpunten bepaalt hoe lang het spel duurt. Met meer strafpunten duurt het spel langer.
Het spel in stappen
- Een van de spelers begint als deler. Hij of zij draagt zorg voor de selectie van de 32 kaarten, schudt en deelt deze uit, zodat iedere speler 4 kaarten heeft.
- Het doel van elke slag is om de hoogste kaart neer te leggen; het doel van een ronde (4 slagen) is om te eindigen als speler met de hoogste kaart in de vierde en laatste slag.
- De speler links van de deler begint de eerste slag. Hij of zij legt een kaart voor zich op tafel. Het symbool van deze kaart, bijvoorbeeld harten, is wat de overige spelers in deze slag ook moeten spelen.
- De overige spelers leggen om beurten, met de klok mee, dan ook een hartenkaart neer. De kaart wordt vóór de individuele speler op tafel gelegd, er is dus per speler een stapeltje op tafel.
- Als een speler geen kaart heeft met het juiste symbool dan moet deze een andere kaart opgooien.
- Nadat alle spelers een kaart hebben gespeeld wordt bepaald wie de hoogste kaart heeft neergelegd. De winnaar van de eerste slag start de tweede slag met de opgooi van een nieuwe kaart.
- In totaal zijn er dus 4 slagen per ronde, omdat elke speler 4 kaarten in de hand heeft.
- De winnaar is de speler die in slag 4 de hoogste kaart speelt.
Nu je het algemene spelverloop snapt is het tijd om te kijken naar de extra´s. We weten namelijk nog niet wanneer je bijvoorbeeld toept. Er zijn 2 vormen van toepen. Vooraf toepen en tussentijds toepen.
Vooraf toepen
Vooraf toepen vindt plaats direct na het delen van de kaarten. Heb jij 4 dezelfde kaarten in handen, bijvoorbeeld 4 zevens? Dan roep je ´toep´. Je hebt dan direct gewonnen. Krijg je drie dezelfde kaarten gedeeld? Dan kun je ervoor kiezen om de vierde, niet passende kaart, gesloten op tafel te leggen en een nieuwe kaart te trekken. Als dat tot een set leidt, heb je ook direct gewonnen. Maar de kans dat je die winnende kaart trekt is erg klein. Misschien beter om je geluk bij het spelen te proberen.
Tussentijds toepen of ´kloppen´
Dan is er nog tussentijds toepen. Denk jij tijdens het spel dat je de vierde slag gaat winnen? Dan kun je kloppen of toepen: letterlijk op tafel kloppen of ´toep´ zeggen. Je geeft hiermee aan dat je denkt te gaan winnen. Misschien is dat ook echt zo; misschien bluf je. Dat is voor jou een weet en voor de anderen een vraag. De overige spelers moeten nu ook kleur bekennen. Gaan ze mee of geven ze op? Als een speler niet meegaat dan legt deze de kaarten gesloten op tafel. Deze speler krijgt 1 strafpunt.
De spelers die niet hebben opgegeven gaan door. Vanaf nu zijn er 2 strafpunten in het spel. De volgende keer dat er wordt geklopt, of de ronde eindigt, krijgen de verliezers 2 strafpunten. Bij elke tussentijdse toep gaat het aantal strafpunten met 1 omhoog.
Er is ook nog de optie om te ´overkloppen´. Dit doe je als iemand klopt, maar jij denkt betere kaarten te hebben. Jij klopt er als het ware overheen. Dit kun je doen tot je het maximale aantal strafpunten hebt bereikt. Bij elke klop gaat het aantal strafpunten dat vervolgens in het spel is met één omhoog.
Toekenning van de strafpunten en de winnaar van een ronde
- De winnaar van de vierde slag krijgt geen strafpunten. Alle overige spelers wel. Als er dan, door kloppen, bijvoorbeeld 4 strafpunten in het spel zijn, krijgen alle verliezers 4 strafpunten.
- Aan het einde van een ronde is er dus een winnaar zonder strafpunten en zijn er spelers met misschien maar 1 strafpunt, omdat zij vroeg in de ronde hebben opgegeven en spelers met meer strafpunten, omdat ze tot het einde hebben gespeeld, maar niet hebben gewonnen.
De tweede ronde….de derde ronde….de winnaar van het spel
Dan is het tijd voor de volgende ronde. De winnaar van de vierde slag wordt nu de deler en verzamelt, schudt en deelt de kaarten. Ronde 2 wordt gespeeld. En mogelijk nog meer rondes…Het spel eindigt wanneer er nog maar één speler over is met minder dan het maximaal aantal strafpunten.
Vuile was, een extra regel
Heb je bij het delen ongelooflijk slechte kaarten gekregen? Een hand met alleen maar lage kaarten, te weten: boer, vrouw, heer en/of aas? Of drie lage kaarten en een 7? Dan heb je vuile was.
Zeg hardop ´vuile was´ en leg je kaarten met de zichtzijde naar beneden op tafel. Als iedereen je gelooft, dan kun je een nieuwe set kaarten pakken. Denkt iemand dat je bluft? Dan mogen ze je kaarten bekijken. Als ze gelijk hebben, dan speel je de ronde met open kaarten en krijg je een strafpunt. Heb je niet gebluft? Dan is het strafpunt voor de ongelovige Thomas.
Toepen en de relatie met andere spellen
Toepen heeft wel wat overeenkomsten met kaartspellen die in het casino worden gespeeld. Zo wordt er bij vele spellen gebluft. Denk aan de bekende ´poker face´. Maar eigenlijk is het altijd zaak om je niet in je kaarten te laten kijken, waar of met wie je ook speelt. Zo is het bij Blackjack ook zaak om niets weg te geven. Dit spel lijkt qua complexiteit wel wat op Toepen.
Meer weten over Blackjack of eens gratis uitproberen? Lees alles over Blackjack.
Verder is Toepen een kwestie van kaart herkenning, strategisch denken en bepalen of én hoe jij die vierde slag gaat winnen. Deze vaardigheden kun je bij andere spellen goed gebruiken. Maar Toepen is vooral gewoon een leuk spel om met je familie, vrienden of collega´s te spelen.
Toepen als kansspel in het casino
Toepen kom je in het casino vooralsnog niet tegen. Voor de spelontwikkelaars is het waarschijnlijk té Nederlands en is er daardoor geen grote internationale markt voor. Maar is Toepen eigenlijk wel een kansspel? Kaartspellen worden vaak als behendingheidsspel gezien. Het gaat tenslotte voor een deel over je inzicht, strategisch denkvermogen en het snel kunnen handelen. Maar welke kaarten je in je hand krijgt is dan weer een kwestie van geluk. Poker en Blackjack worden, ondanks de benodigde vaardigheden, als kansspel gecategoriseerd. Daarom scharen wij Toepen ook onder deze categorie. Wie weet zien we Toepen nog wel eens in de online casino´s verschijnen. Tenslotte speelt steeds meer van ons leven zich online af. Als de vraag naar het online spelen van Toepen en andere gezelschapsspellen toeneemt, dan is er vast een spelontwikkelaar die de online versie van Toepen lanceert.
Speltips Toepen
- Zorg dat je naast de speler zit, waarvan jij denkt dat die het meeste gaat winnen. De speler die als eerste mag uitkomen bepaalt het symbool.
- Bluf strategisch en ken je tegenspelers. Weet jij wanneer zij bluffen? Toep of overtoep. Durf te spelen!
- Er zijn varianten op de bovenstaande regels. Wij Nederlanders houden ervan om dingen op onze eigen manier te doen. Een paar van deze variaties zijn:
- Het hebben van 4 plaatjes wordt soms ´witte was´ genoemd; 3 plaatjes en een 7 is dan ´vuile was´.
- Je kunt afspreken dat je in de laatste slag met een boer, de laagste kaart, kunt winnen.
- Je kunt afspreken dat de winst met een boer kan worden opgeheven met een vrouw.
- Je kunt afspreken dat je moet fluiten als je 3 tienen hebt.
- En ga zo maar door. Je kunt het net zo complex of gek maken als je zelf wilt!
Conclusie
Toepen is een uitdagend spel, waarbij je je eigen strategie en die van anderen goed in de gaten moet houden. Het is een oefening in strategisch denken en een uitstekend spel voor een avondje met familie of vrienden!
